پاك سازي زباله در بافت تاريخي يا پاكسازي صورت مسئله­ ي زباله در بافت تاريخي

در ساعت 9 صبح 27/12/88 در بافت تاريخي اردكان، گروهي جوان از انجمن پرشور و فعال چارسوق با هماهنگي شهرداري شروع به پاكسازي نماديني در كوچه پس كوچه هاي شهر نمودند.

در اين، بقولي همايش يا هم جمعي گروهي، برخي از كوچه ها، بناها و آب انبارهاي سرشار از كثيفي بافت تاريخي رنگ و لعاب تازه اي گرفت. اين افراد پرشور و دل سوز، تقريبا 80 درصد چارسوقي، 10 درصد مقامات شهري و 10 درصد آخري نوجوانان خارج و يا شايد داخل بافت بودند. اين بماند كه نگاه مردم محله به ما، مانند نگاهي بود که خودمان به انجمن هاي خيريه اي داريم که از خارج کشور براي كمك آمده باشند  و اين موضوع حتي گاهي با تكه پراني و نغز گويي هاي معمول مردم محله هم همراه بود.

والي كه براي من بياز تمامي اين اتفاقات كه بگذريم مي ماند چند س جواب مانده است .

 

ما در اين همايش به چه اهدافي دست پيدا كرديم يا اصلاً اهداف اين كار چه بوده؟

چرا بايد اين چنين برنامه يا همايشي در بافت تاريخي برگزار گردد؟

آيا به رسم و رسوم مرتبط با يک همايش يا گردهمايي در اين سرزمين يا سرزمينهاي خارجه نبايد اين برنامه به بررسي يك چالش بپردازد و براي آينده، بهبود وضعيت موجود را طلب كند؟

بگذاريد همه چيز را ببرم زير يك سوال:

«اصلاً زباله داخل بافت به ما چه ارتباطي دارد؟»

 

تمامي سوال هاي بالا زماني پاسخ داده مي شود كه هدف از برگزاري را بشناسيم و باز خواني نماييم. در بنر هاي تبليغي اين گردهمايي، از پاكسازي نام برده شده بود و اولين موضوعي كه با خواندن و شنيدن اين نام در ذهن همه روشن مي شود، اين است كه گروهي براي ايام عيد باستاني نوروز مي خواهند محيط بافت تاريخي اردكان را براي مسافران نوروزي تميز جلوه دهند، ما به اين كه آيا اين محيط تميز است يا نه و اينكه فرهنگ مديريت زباله در بين مردم شهر به خوبي ساخته وپرداخته شده يا نه، كاري نداريم و تنها مسئله ای كه به آن مي پردازيم ، بحث هدفمند کردن مديريت زباله در بافت مي باشد .

اگر در برنامه 27 اسفند 88 هدف جمع آوري زباله بوده بايد بي رو دربايستي گفت كه هدف سطحي نگري مي باشد، در اين صورت مي توانستيم با اصرار و مديريتي درست در يك هفته مانده به نوروز 89 زباله ها را در بافت تاريخي پاك سازي كنيم، واگر هدف فرهنگ سازي بوده، بايد به يك نكته اساسي دقت شود، آن هم تغيير فرهنگ و جامعه ی هدف می باشد. ما در تمامي سطح شهر بنر تبليغي زده بوديم ولي مردم داخل بافت را بكلي فراموش كرديم، مي بايست در برنامه ريزي دقيق و هدفمند، اين برنامه با مشاركت مردم محله انجام مي شد، متأسفانه با اينكه انجمن هاي مردم نهاد كه در بحث مشاركت مردمي در اردكان حضور بارزي دارند و دوستان چارسوق نيز هم در بحث همكاري و نيز آموزش جهت همياري مشاركت مردمي در كلاس ها شركت پرشور دارند، ولي اين موضوع به باد فراموشي سپرده شده بود.

چندي است كه در كشور ما مسئله مكانيزه شدن جمع آوري زباله ها و نيز بحث بازيافت آن زياد در رسانه هاي جمعي راه باز كرده و خود نمايي مي كند، موضوعي مهم تر كه در اين برنامه بسيار جاي خاليش احساس مي شد، بحث دستاورد حقوقي اين گونه برنامه ها است. با اينكه در اين گردهمايي، مسئولين شهري حضور داشتند ولي براي مردم دستاورد عيني مسرت بخشي پديد نيامد. در کنار اهداي جوايز در اين برنامه، مي توانستيم با يك بيانيه و امضاء مسئولين شهر، ما اولين شهري در استان يزد باشيم كه جمع آوري زباله دربافت تاريخي آن مكانيزه مي شود. همان طور كه مي دانيم تمامي كساني كه در انجمن هاي مردم نهاد فعاليت مي كنند، بخصوص در كشور هايي كه دارای دولت مركزي قوي هستند، اين آرزو كه روزي عقيده و نظر آنها به عنوان قانوني مصوب در كشور اجرايي شود را هميشه در سر مي پرورانند، در حالي كه براي ما همه چيز محيا بود ولي ...... .

شايد در اين ميان دليل و بهانه تراشي هايي از قبيل اين كه «بار اوّل مان بود»، «ما وقت چنين كار هايي را نداشتيم»، «همين كه مسئولين شركت كردند خودش خيلي بود» و «شما خيلي مته به خشخاش مي گذاريد» به ميان بيايد كه هركسي مي داند كه پيش كشيدن اين مطالب بيشتر جاي افسوس خوردن دارد.

البته اين نكته كه رضايت مندي مسافران نوروزي از تميزي بافت تاريخي اردكان بسيار براي ما مهم است هرگز نبايد فراموش شود، و بقولي سيري مهمان ارزش صد روز گشنگي ميزبان را دارد.

محسن فتوحی اردکانی