رمضان در فرهنگ عامه اردكان قديم
بهنام خدا
ماه مبارک رمضان در اردکان همراه با
آداب خاصی بوده است و (هست) که در این مقال به بعضی از آنها اشاره میشود:
روز قبل از شروع ماه مبارک را روز کلوخ اندازون میگفتند که در این روز مردها به بیرون
شهر در صحرا میرفتند و به اصطلاح دلی از عزا در میآوردند و زنها نیز در خانه با
پختن آش و لتیرگ اسباب پذیرایی و استقبال از ماه رمضان را فراهم میآوردند.
شب آخر ماه شعبان نیز کسانی که ماه را
دیده بودند به نزد عالم شهر میرفته و شهادت میدادند؛ بدین ترتیب شروع ماه مبارک را
اعلام میکردند.
سحرها به وسیله شیپور و طبل مردم را بیدار
میکردند و برخی نیز با خواندن مناجات در پشت بام خانههایشان وقت سحر را اعلام میکردند.
روزهای ماه مبارک رمضان بعد از نماز
صبح یا ظهر و عصر و گاهی قبل از غروب رسم بر این بوده که در مساجد شهر مجلس بیان
احکام و مسائل شرعی و موعظه برپا بوده است.
همچنین ختم قرآن کریم با تلاوت روزانه
یک جزء در مساجد با قرائت اساتید با لحن خاص خودشان و خواندن دعاهای دلنشین از دیگر
برنامههای ماه مبارک رمضان بوده است.
شبهای احیاء نیز مردم در مساجد شب زندهدار
بودهاند و در شب 21 شخصی با لباس و کشکول درویش مراسم آمدن قنبر به در خانه حضرت
علی (ع) را همراه با چند نفر و با شعر معروف «ناد علیا» اجرا میکرده است. صبح روز
21 نیز مجلس روضه خوانی و سینهزنی حضرت علی (ع) در مساجد شهر برپا بوده است.
شب 27 ماه مبارک رمضان کمچَلیززَنُگ
نام داشته است به این صورت که چند نفر (با بستن روبند)، با ملاغه به پاشنه درب
خانه 7 نفر صاحب خانه حاجی میزدند و معتقد به برآمدن حاجاتشان بدین رسم بودهاند.
در هنگام قرائت جزء آخر قرآن رسم بر این
بوده که هر کس سوره توحید به نوبت قرائت او میافتاده بسیار مبارک و خوش یمن میدانسته
و آن شخص متقبل شیرینی آلوچهای (شکرپنیر) و یا ... میشده است و به اصطلاح شیرینی
میداده است.
شب آخر ماه مبارک نیز کسانی که ماه
شوال را دیده بودند نزد عالم شهر رفته وشهادت بر دیدن ماه میدادند و بدین ترتیب
با شیپور عید فطر را اعلام میکردند.
صبح روز عید فطر نیز به دید و بازدید
و خصوصاً دیدار از علمای شهر و گاهی که رمضان و نوروز تداخل داشتهاند به عیدی
دادن و شادی میگذشته است.
[از دوستانی که مطالب بیشتری در این زمینه دارند خواهشمندیم با
قراردان آن درقسمت نظرات این مطلب، ما را هم بهرهمند کنند].
با تشکر از حاج علی سپهری |
محمدعلی سرافراز |