به نام دادار توانا

کتاب دومی را که در این قسمت خدمت دوستان عزیز معرفی می کنم « مجموعه مقالات مردم شناسی ایران » نام دارد. دفتر اول این کتاب پژوهشی است از سیدعلی اصغر شریعت زاده که توسط موسسه فرهنگی و انتشاراتی پازینه به زیور طبع آراسته شده است. آقای شریعت زاده متولد اول خرداد 1326 است و در یکی از محلات سنتی شهر شاهرود به دنیا آمده است. ایشان که یکی از محققین و پژوهشگران بنام ایران است صاحب تالیفات و مقالات علمی زیادی است که بسیاری از آنها عرضه شده است. جالب است بدانید اولین مقاله ایشان که در نخستین مجمع بین المللی فرهنگ عامه (1355) ارائه شده درمورد « ضرورت و اهمیت بادگیر» بوده است. « نقش بادگیر در ناحیه جنوبی دشت کویر» یکی دیگر از مقالات ایشان است که در نخستین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران (1374) ارائه شده است.

در این کتاب سیزده مقاله علمی از ایشان ارائه شده که شامل مباحث زیر است:

- نقاره خانه آستان قدس رضوی

- پوشاک محلی ایران

- آداب میزبانی در اسلام

- نقش زن در زندگی سنتی ایران

- آلاچیق ترکمن

- مسکن سنتی در سیستان و بلوچستان

- ترانه های عامیانه

- آب و آبیاری در روستای ندوشن

- تعزیه

- سه مقاله در مورد فرهنگ عامه شهر شاهرود

- ضرورت و اهمیت بادگیر در ناحیه جنوبی دشت کویر

هر کدام از مقالات مذکور علاوه بر مطالب و توضیحات مستند، دارای تصویر، نقشه ، پلان است که تعدای از آنها دارای ارزش تاریخی است و در نوع خود منحصر به فرد.

در مقاله ای که در مورد بادگیر و نقش آن نگارش شده مبحث خاصی به بادگیر های اردکانی پرداخته شده است. جالبتر اینکه در میان سه نوع بادگیر اردکانی ، یزدی و کرمانی که در این مقاله به آن پرداخته شده، فقط شیوه ساخت بادگیر اردکانی به تفضیل بیان شده است.

در قسمتی از این مقاله آمده است:

« معمولا در هر محل جهت بادگیر را در سمتی میسازند که مناسب ترین جریانهای هوایی منطقه را جذب کند مثلا در سراسر منطقه اردکان، میبد و بلوکات تابعه جهت بادگیر را رو به شمال درست می کنند تا هوای شمال را به داخل خانه برساند در این صورت پشت بادگیر را در جهت باد قبله می سازند که همراه با گرد و خاک است»

همچنین در این کتاب دو عکس که مربوط به سالهای 1355 و 1356 است از اردکان به نمایش گذاشته شده است که از مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی کشور گرفته شده است. عکس اول یکی از کوچه های محله زین الدین اردکان را با ساباط آن به تصویر کشیده است منتها در ذیل آن اشتباها نام « کوچه و محله زین العابدین» درج شده است!

عکس دوم نمایی کلی از بادگیر های یک طرفه اردکانی را در سال 1355 به تصیور کشیده است که البته بنده متوجه نشدم از کدام زاویه و محله گرفته شده است. ضمن دعوت دوستان و پژوهشگران عزیز به تهیه و مطالعه این کتاب، در صورتی که متوجه شدید این عکس از کدام نقطه از اردکان عزیز گرفته شده لطفا مرقوم فرمایید.

پیروز باشید

محمد پورروستائی اردکانی